ఒక విలక్షణమైన సంగీత చరిత్రాధార గ్రంథం

తెలుగు సంగీత చరిత్రలో ఒక ప్రత్యేక అధ్యాయంగా నిలవదగిన సంపుటి “కాకినాడ సంగీత సౌరభం” అనే గ్రంథం. ఆంధ్ర సంగీత రంగానికి అద్భుతమైన సేవ చేసిన, ఎందరో సంగీత విద్వాంసులను, వాగ్గేయకారులను, గాయకులను, గురువులను పరిచయం చేస్తూ, ప్రాచీన సంగీత సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని సమగ్రంగా సేకరించి, సంరక్షించి, సమర్పించిన ఈ గ్రంథం రచయిత ఆకొండి శ్రీనివాస రాజారావు శ్రద్ధ ఫలితంగా రూపుదిద్దుకుంది. ఇది కేవలం ఒక పుస్తకమే కాదు – ఇది ఒక పూజ, ఒక విలువైన పరిశోధన ఫలితం, ఒక సంగీతగాథ.

గ్రంథ రచయిత లక్ష్య స్పష్టత: గ్రంథకర్త తన తొలిపలుకుల్లో పేర్కొన్నదానిబట్టి ఈ గ్రంథ రచన వెనుక ఉన్న ఉద్దేశం చాలా స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది – కాకినాడతో పాటు, కాకినాడకు మాత్రమే చెందని, తెలుగు సంగీత రంగంలో అపూర్వంగా నిలిచే వ్యక్తుల, సంఘాల, సంఘటనల చరిత్రను శాశ్వతంగా నిలిపాలనే తపనతో ఈ గ్రంథాన్ని రాశారు. శ్రీ ఆకొండి గారు తమ తండ్రి ఆకొండి వెంకటరత్నం గారికి ఈ గ్రంథాన్ని అంకితం చేయడం ఎంతో భావోద్వేగంతో కూడుకున్న విషయం.

విషయాల విభజన, ప్రస్తావనల శైలి: ఈ గ్రంథంలో విభిన్న విషయాలను అధ్యాయాలుగా విభజించి సమర్ధవంతంగా పరిచయం చేశారు. సంగీత సభలు, పాఠశాలలు, వాగ్గేయకారులు, రచయితలు, కచేరీలు, దేవాలయాల సంగీత సంస్కృతి వంటి అంశాలను చక్కగా సమీక్షిస్తూ, ఏ ఒక్క అంశానికీ అన్యాయం జరగకుండా రాస్తూ వెళ్లారు.

సంగీత సభల చరిత్ర : 1894లో స్థాపించబడిన శ్రీరామ సమాజం, 1904లో ఏర్పడిన సరస్వతీ గాన సభలు – ఇవి మద్రాసు మ్యూజిక్ అకాడమీ కన్నా ప్రాచీనమై ఉండటం కాకినాడ సంగీత వైభవాన్ని ప్రతిపాదిస్తుంది. ఇక్కడ దశాబ్దాలుగా జరిగే దసరా గానసభలు తెలుగు రాష్ట్రాలలో ప్రత్యేక ప్రాశస్త్యం కలిగినవే.

వాగ్గేయకారుల గురించిన విశ్లేషణ: వాగ్గేయకారులు గురించి ఇచ్చిన సమాచారం అపూర్వమైనది. మునిగంటి నారాయణరావు, మునిగంటి పానకాలరావు, ఎడ్ల రామదాసు, శృంగారం అలహా సింగరాచార్యులు వంటి మహానుభావుల సేవలను స్పష్టంగా వివరించారు. ప్రఖ్యాత సినీ గాయకులు పి.బి. శ్రీనివాస్ గారి గురించి, ఆయన కాకినాడ మూలాలు స్మరించారు. 1969 లో మనిషి చంద్రుని మీద కాలు పెట్టిన సందర్భంగా రాసిన రెండు ఆంగ్ల గీతాలను స్వయంగా స్వరపరచి పాడడం విశేషం.

రచయిత తన గురువులైన అల్లంరాజు సోమేశ్వరరావు, నేదునూరి కృష్ణమూర్తి గారి ప్రభావాన్ని గౌరవంతో ప్రస్తావిస్తూ, తన గురుపరంపర గురించి కూడా వివరించడం ఒక శిష్యుని వినయాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది.

పాఠశాలలు, శిక్షణ సంస్థల ప్రాధాన్యత: కాకినాడలో వందేళ్లకు పైగా సంగీత విద్యను ఉచితంగా అందిస్తున్న శ్రీరామ సమాజం ఉచిత సంగీత పాఠశాల, అలాగే సరస్వతీ గాన సభ ఆధ్వర్యంలోని శిక్షణ కేంద్రం, ఇతర ప్రముఖుల నిర్వహణలో నడిచిన పాఠశాలలు – ఇవన్నీ సంగీత విద్య ప్రాచుర్యంలో కాకినాడకు ఉన్న ప్రాధాన్యతను చెప్పకనే చెప్తాయి. 1984లో స్థాపించబడిన కాకినాడ సంగీత కళాశాల, అలాగే ఇతర ఆధునిక మ్యూజిక్ అకాడమీలు, గిటార్, కీబోర్డ్, డ్రమ్స్ వంటి పాశ్చాత్య వాద్యాల శిక్షణా కేంద్రాలు కూడా కాకినాడ సంగీత వైవిధ్యాన్ని సూచిస్తాయి.

శాస్త్రీయ పరిశోధనకు నిదర్శనం: ఈ గ్రంథం ఒక పరిశోధనా గ్రంథంగా నిలుస్తుంది. చాలా వివరాలు ప్రాథమిక వనరుల ద్వారా సేకరించి అందించిన తీరు అభినందనీయం. చాలామంది సంగీత కారులు తమ కుటుంబాల్లో కూడా గుర్తింపు లేని స్థితిలో ఉండగా, రచయిత వారి విశేషాలను వెలికి తీసి, ముద్రితం చేయడం శ్లాఘనీయం. ఇది సంగీత చరిత్రను భవిష్యత్తు తరాలకూ అందించడమే కాక, పరిశోధనల కోణంలో పునాది వేస్తుంది.
సంగీత రచనలు చేసిన వారి గురించి కూడా ఈ పుస్తకంలో ప్రస్తావించడం బాగుంది. ఈ సమీక్షకుడు మాకినీడి సూర్య భాస్కర్ వాగ్గేయకారుల జీవిత చరిత్రలను పత్రికల్లో ప్రకటించడం గ్రంథకర్తకు తెలుసు. కానీ ఆ విషయాన్ని విస్మరించారు.

శైలి మరియు అభినివేశం: రచయిత శైలి హృదయానికి హత్తుకునేలా ఉంది. ఈ రోజుల్లో స్వీయప్రశంస తప్పు కాదు. తన గురువులు, తోడ్పాటు అందించినవారిని విశేషంగా ప్రస్తావించడం ఆయన నిస్స్వార్థతను తెలియజేస్తుంది. చక్కటి నెరపుమాటలతో, సరళమైన శైలిలో రచించబడి ఉండటం వల్ల సంగీతాభిమానులు, సాధకులు, విద్యార్థులు అందరూ ఈ గ్రంథాన్ని ఆస్వాదించగలరు.

సారాంశంగా చెప్పాలంటే…*కాకినాడ సంగీత సౌరభం అనే ఈ గ్రంథం కాకినాడ సంగీత వైభవానికి అద్దం పట్టే అద్భుత రచన. ఇది ఒక ప్రాంతీయ చరిత్ర మాత్రమే కాకుండా, తెలుగు సంగీతం యొక్క సమగ్ర అధ్యయనానికి మార్గదర్శకంగా నిలుస్తుంది. భవిష్యత్తు సంగీత పరిశోధకులు, విద్యార్థులు తప్పనిసరిగా చదవవలసిన గ్రంథం ఇది.

గ్రంథం యొక్క శ్రేష్టతలు: శాస్త్రీయ పరిశోధన, సమగ్రత, స్థానిక సంగీత చరిత్రకు విశ్లేషణాత్మక దృష్టి, తరతరాలకు సంగీత వారసత్వాన్ని అందించే నిబద్ధత.

చివరగా, ఈ సంపుటి ప్రతీ సంగీతాభిమాని, కళాభిమాని చదవవలసిన పుస్తకం.

సమీక్ష – మాకినీడి సూర్య భాస్కర్